آشنایی با بیماری هاری و نحوه پیشگیری از آن
با حیوانات مهربان باشیم:هاری یکی از بیماری‌های عفونی، خطرناک، شدیداً کشنده و مشترک بین انسان و حیوان می‌باشد. این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و در ایران به شکل بومی یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می‌رود.
اکثر حیوانات خونگرم نسبت به این بیماری حساس هستند.
انتقال بیماری از راه گازگرفتن حیوانات مبتلا به انسان و حیوان انجام می‌گیرد.
بزاق مبتلایان منبع سرشاری از ویروس هاری است.
هاری در کشورهایی چون اسکاندیناوی، بریتانیا، ایرلند، اسکاتلند، استرالیا، نیوزلاند دیده نمیشود.
این حالت بیشتر در ارتباط با وضعیت جغرافیایی این کشورها به ویژه محصور بودن آن‌ها به وسیله آب می‌باشد.
اما در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا، اروپا و ایران هاری بومی است.
انتقال دهندگان اصلی بیماری سگ، گوشتخواران وحشی(مخصوصاً گرگ) و هم چنین روباه هستند.
هاری حدود ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد شناخته شده است و به‌نظر می‌رسد سگ به عنوان ناقل اصلی باشد.
دانشمندانی مانند ابوعلی‌سینا، سید اسماعیل جرجانی و …. بیماری هاری را توصیف و آن‌را شرح داده‌اند.
لوئی پاستور درمان ضد هاری و واکسیناسیون را در سال ۱۸۸۵ میلادی ارائه داد.
در سال ۱۲۹۹ شمسی انستیتو پاستور ایران بنا نهاده شد و امروزه بیش از ۳۰۰ مرکز درمان ضد هاری در کشور به امر درمان هاری مشغول فعالیت می‌باشند.
راههای پیشگیری و کنترل بیماری هاری:
افرادی که مورد گاز گرفتگی حیوانات قرار می گیرند اگر بلافاصله و در اسرع وقت به مراکز درمان پیشگیری مراجعه و تحت اقدامات درمان پیشگیری قرار گیرند می توان از ابتلای به بیماری هاری در آن ها جلوگیری کرد.
این اقدامات عبارتند از :
- زدودن و خارج ساختن ویروس هاری از محل زخم :
مهم ترین قسمت پیشگیری از هاری ( تا ۵۰% ) رعایت کامل همین نکته است ، برای این کار لابلای زخم را با آب تمیز و صابون ( با استفاد ه از برس ) حداقل به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه عمیقاَ شستشو و در جریان آب روان قرار دهید.
- خارج کردن کف صابون از لابلای زخم :
با استفاده از شیلنک آب یا پیستوله آب پاش و بوسیله برس، زیرا باقی ماندن صابون بعضی مواد ضد عفونی کننده را که بدنبال شستشو مورد استفاده قرار خواهد گرفت خنثی می کند.
- قطع کامل قسمت های له شده و نکروزه.
- ضد عفونی زخم با الکل ۴ تا ۷۰ درجه یا محلول بتادین ۱% یا سایر مواد ضد عفونی کننده.
- زخم حیوان گزیدگی را نباید بخیه زد ، چون ویروس هاری بیهوازی بوده و در مقابل نور و اکسیژن هوا خاصیت حیاتی خود را از دست می دهد.البته در مورد زخم های بسیار عمیق که شریان های خونریزی دهنده دارند استثنائاً می توان شریان را بخیه زد که در این صورت می بایستی مقداری سرم ضد هاری را در داخل زخم انفیلتره نمود.
- تزریق سرم ضد هاری
- تزریق واکسن ضد هاری
- تزریق سرم و واکسن ضد کزاز
- آنتی بیوتیک تراپی
- تحت مراقبت قرار دادن حیوان مهاجم :
تحت نظر گرفتن فقط برای سگ و گربه اهلی است، و در حیوانات دیگر که دوره کمون متغییر دارند مصداق ندارد. به مدت ۱۰ روز، اگر حیوان تلف شد واکسیناسیون تا آخر ادامه می یابد، و اگر سالم بود حیوان مسلماً هار نیست و ادامه واکسیناسیون لازم نیست.
دوره کمون بیماری هاری چقدر است؟
دوره کمون بیماری در انسان متغیر و معمولاً از یک تا سه ماه می‌باشد و این زمان می‌تواند کوتاه‌تر از یک ماه و طولانی‌تر از سه ماه نیز باشد. می‌توان گفت تغییرات طول دوره کمون با عواملی چون محل جراحت، تعداد ویروس وارد شده، شدت جراحات، سوش ویروس، سن و وضعیت ایمنی مجروح ارتباط دارد. لازم به ذکر است پس از ظهور نشانه‌های بالینی، هاری غیرقابل درمان و مرگ انسان یا حیوان حتمی است. دوره کمون بیماری در حیوانات بین سه هفته تا شش ماه متغیر است ولی موردی در سگ که در انگلستان پس از شش ماه از قرنطینه آزاد شده بود پس از سه ماه توانسته بود هاری را انتقال دهد. بیماری در حیوانات به دو شکل خاموش و بی‌صدا (Dump) و خشمگین(Furious) دیده می‌شود که در گاو بیشتر به شکل فلجی و ساکت تظاهر می‌یابد.
